به گزارش اتفاقیه- در نیمه نخست آبان ماه جاری، اهالی شهر بجنورد با اعلام خبر هواشناسی، منتظر بارندگی پیش بینی شده ای بودند تا این نعمت آسمانی علاوه بر رفع تشنگی مراتع و زمین های کشاورزی همچنین آسمان غبار آلود شهر را آبی کند و گرد و غبار نشسته بر رُخ معابر سطح شهر را پاک کند.
ابرهای باران زا به آسمان مرکز استان رسیدند اما غافل از اینکه این شهر آماده میزبانی از آن مهمان پُر برکت نبود همانند اتفاقی که هر ساله به ویژه طی دو دهه اخیر رخ داده است.
باران بر صورت شهر بارید اما دوباره مناطق حاشیه نشین ضلع شمال شهر بجنورد و به طور مشخص منطقه جوادیه دچار سیلاب در معابر و منازل خود شدند که حتی در این منطقه تخریب منزل نیز اتفاق افتاد.
تکرا این اتفاق، پای اعتراض اهالی مناطق حاشیه نشین ضلع شمال شهر بجنورد را به فرمانداری بجنورد بازکرد و آنها به طور جدی خواستار اقدام موثر مسئولان ذی ربط استان برای نجاتشان از خسارت های پر تکرار سیلاب در هر بارندگی شدند.
در همین باره، نشستی میان اهالی معترض این منطقه با فرماندار شهرستان انجام شد که در این نشست فرماندار قول اختصاص اعتبار برای رفع عوامل فعلی که موجب بروز سیلاب در این منطقه شده بودند را داد.
با این حال، نکته قابل توجه این است که آیا این اعتبار قول داده شده می تواند جلوی خسارت های دیگر روان آب ها و سیلاب ها را در این منطقه و حتی سطح شهر را بگیرد؟
"بجنورد" شهری سیل خیز که تنها یک دروازه خروج سیلاب دارد
در همین باره، علی اربابی، نائب رئیس شورای شهر بجنورد درباره نجات شهر بجنورد از خسارت های وارده روان آب ها و سیلاب ها در هر بارندگی اظهار کرد: نکته بسیار مهم درباره وقوع هر ساله این اتفاق در بجنورد، به وضعیت توپوگرافی این شهر مرتبط است که در وضعیتی کاسه ای قرار دارد.
اربابی افزود: این در حالی است که این شهر کاسه ای از ارتفاعات اطراف خود توسط 11 مسیل نیز محسور شده است.
وی گفت: جهت 11 مسیل به سوی داخل شهر بجنورد است که هرگاه بارندگی ای رخ می دهد، روان آب ها وارد مسیل های داخل شهر می شوند.
نائب رئیس شورای شهر بجنورد عنوان کرد: نکته قابل تامل این است که محل خروج روان آب های وارده به داخل مسیل های شهر بجنورد فقط از یک گذرگاه امکان پذیر است چون دروازه خروجی تمامی مسیل های داخل شهر بجنورد به گذرگاه منطقه پُل گلستان تا پُل معراج ختم می شود و این شهر فقط یک دروازه خروجی برای روان آب ها دارد و نه چند دروازه خروجی.
وی خاطرنشان کرد: این در حالی است که وضعیت سطح شیب کانال خروجی پل گلستان تا پل معراج نیز بسیار کم است و این کانال خروجی دیواره سازی و کف سازی شده، نیست و در اطراف این کانال نیزارها روییده اند.
اربابی یادآور شد: این وضعیت یاد شده موجب شده است که هر ساله پس از هر بارندگی، هسته مرکزی شهر بجنورد دچار تجمع روان آب ها شود چون جریان خروج حجمی از روان آب ها از تنها دروازه خروجی شهر کُند می شود و منطقه جوادیه که در نزدیکی این دروازه خروجی روان آب قرار دارد، دچار آبرفتگی و خسارت می شود همانطور که در نیمه نخست آبان ماه جاری متحمل خسارت شد.
وی درباره راهکارهای کوتاه، میان و بلند مدت برای عبور از این بحران در مرکز استان اظهار کرد: برای مدیریت سیلاب و روان آب این شهر قطعا باید عملیات های آبخیزداری و آبخوان داری از محل سرچشمه های 11 مسیل اطراف شهر توسط اداره کل منابع طبیعی استان انجام شود تا بخشی از بارندگی در خاک نفوذ کند.
نائب رئیس شورای شهر بجنورد همچنین افزود: شرکت آب منطقه ای استان نیز باید دیواره سازی و کف سازی مسیل های اطراف شهر بجنورد را انجام دهد.
وی در ادامه عنوان کرد: با این وجود، وظیفه شهرداری بجنورد مناسب سازی وضعیت خروج روان آب از داخل شهر بجنورد است که در این راستا، به عنوان یک اقدام کوتاه مدت، پس از تصویب اختصاص 20 میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات استانی در آبان ماه جاری، اجرای لایروبی از کانال پل گلستان تا منطقه جوادیه همچنین دیواره سازی این کانال به طول 700 متر آغاز شد که این امر توسط شهرداری بجنورد و شرکت آب منطقه ای در حال اجرا است.
اربابی گفت: به طور کلی در حال حاضر اصلاح وضعیت کانال خروجی شهر بجنورد از حد فاصل پل گلستان تا پل معراج با اقدامات لایروبی، تعریض، ایجاد میان بُرهای خروجی روان آب و دیواره سازی در حال اجرا است.
وی تصریح کرد: این اقدامات که به طور کامل اجرایی شود دیگر شاهد تمرکز روان آب ها در هسته مرکزی شهر بجنورد نخواهیم بود.
در عین حال، این مسئول اذعان کرد: آنچه که در حال حاضر در حد فاصل پل گلستان تا پل معراج در حال انجام است، اقدامی کوتاه مدت است که 60 درصد از حجم بحران را کاهش می دهد و ضرورت دارد که راهکار بلند مدت در قالب تغییر و اصلاح وضعیت جوی و جدول های داخل ل شهر بجنورد همچنین اصلاح شبکه جمع آوری آب های سطحی نیز در این شهر اجرایی شود که انجام آن نیازمند تامین 500 میلیارد تومان اعتبار است.
وی همچنین افزود: مسیل های داخل شهر بجنورد نیز باید ساماندهی شوند که ساماندهی آنها به تامین 202 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
نائب رئیس شورای شهر بجنورد اعلام کرد: با توجه به اینکه منابع درآمدی شهرداری بجنورد پاسخگوی تامین این اعتبار مورد نیاز نیست، بنابراین بابت تامین این اعتبار مورد نیاز با سازمان شهرداری های وزارت کشور نامه نگاری انجام شده است که هنوز هیچ اعتباری اختصاص نیافته است.
تغییر کاربری هایی که مانع نفوذ آب در خاک شده اند
حسین فردی، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز درباره روند اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه آبریز شهر بجنورد به منظور مدیریت سیلاب در داخل شهر اظهار کرد: مساحت حوزه شهری بجنورد در حدود 128 هزار هکتار است.
فردی گفت: با توجه به وضعیت کاسه ای بودن شهر بجنورد، طی دو دهه اخیر نیز در این حوزه آبریز تغییر کاربری از زمین های ملی به مناطق مسکونی و گسترش وسعت شهر بجنورد اتفاق افتاده است.
وی افزود: در عین حال، در این حوزه آبریز شهرک های صنعتی ای ایجاد شده اند و واحدهای معدنی شن و ماسه نیز در حال فعالیت هستند.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی بیان کرد: این تغییر کاربری های اتفاق افتاده که اشاره شد، موجب شده اند تا پوشش گیاهی پیشین نقاط تغییر کاربری یافته در این حوزه آبریز از بین بروند.
وی همچنین افزود: در عین حال، بخشی از مناطق حاشیه نشین شهر بجنورد نیز در حریم مسیل های داخل این شهر ایجاد شده اند.
فردی تصریح کرد: آنچه که اتفاق افتاده است قطعا در هر بارندگی موجب بروز خسارت سیلابی به شهر و مناطق مسکونی آن می شود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه حوزه شهر بجنورد 128 هزار هکتار مساحت دارد، اظهار کرد: برای اجرای عملیات آبخیرداری در این حوزه شهری 128 هزار هکتاری، 60 درصد آن تحت مطالعه تفصیلی-اجرایی قرار گرفته است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی افزود: تا به کنون عملیات آبخیزداری از نوع احداث سازه های مکانیکی در سطح 40 هزار هکتار از مجموع مساحت 128 هزار هکتاری حوزه شهری بجنورد انجام شده و در حال انجام است.
وی خاطرنشان کرد: بیشترین اقدام انجام شده در ضلع شمال و شمال غرب شهر بجنورد بوده است.
فردی در ادامه تصریح کرد: با این وجود، اجرای عملیات آبخیزداری از نوع بیولوژیکی با انجام کپه کاری با هدف تقویت پوشش گیاهی این حوزه آبریز تحت تاثیر تغییر کاربری زمین های ملی که یاد شد، قرار گرفته و انجام آن را دچار مشکل کرده است که در این باره باید تدبیری اندیشیده شود.
وی اذعان کرد: تا به کنون آهنگ اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه آبریز شهر بجنورد کُند بوده است.
در عین حال، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی از اجرای طرح در دستور کار عملیات آبخیزداری در شهرستان بجنورد نیز خبر داد و اعلام کرد: در این طرح باید سطح 500 هزار هکتار از مساحت این شهرستان تحت اجرای عملیات آبخیزداری قرار گیرد.
وی با بیان اینکه برای اجرای آن نیاز به تامین یک هزار و 500 میلیارد تومان اعتبار است، ابراز امیدواری کرد: این اعتبار که از محل اعتبارات ملی و استانی تامین شود، اجرای آن طی مدت سه سال به طول می کشد.
فردی گفت: با اجرای این طرح قطعا مدیریت روان آب ها و سیلاب ها در شهر بجنورد محقق می شود و بار خسارت های متاثر از سیلاب برای این شهر نیز کمتر خواهد شد.
مدیریت سیلاب ضلع شمال بجنورد نیازمند تامین 100 میلیارد تومان اعتبار
وحید واسطه، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی نیز درباره اجرای لایروبی و ساماندهی رودخانه و مسیل های واقع در شهر و اطراف شهر بجنورد نیز اظهار کرد: چند سالی است که رژیم بارندگی ها تغییر کرده به طوریکه در یک زمان کوتاه حجم زیادی باران و جاری شدن روان آب اتفاق می افتد درحالیکه ممکن است بستر رودخانه و مسیل ها در بازه ای کوتاه از بارندگی ها گنجایش پذیرش حجم زیادی از روان آب ها را نداشته باشند.
واسطه همچنین بیان کرد: در عین حال، شهر بجنورد که در یک وضعیت کاسه ای قرار دارد میان 11 مسیل در ارتفاعات پیرامونی خود محسور است.
وی افزود: جهت مسیر این 11 مسیل به درون شهر بجنورد است.
این مسئول گفت: جهت مسیر مسیل های بازخانه، فیروزه، ارکان، ملکش، دوبرار، پسته، بیدک، لنگر، باغچق، علی آباد به شاه جوب و در نهایت به رودخانه اترک ختم می شود.
وی با اعلام اینکه برای عبور ایمن روان آب ها و سیلاب ها از این 11 مسیل به سوی رودخانه اترک باید علاوه بر اقدامات آبخیزداری در پیرامون این 11 مسیل همچنین لایروبی بستر آنها انجام شود، اظهار کرد: اجرای لایروبی بستر ا
ین 11 مسیل که در خارج از حریم شهر بجنورد واقع هستند توسط شرکت آب منطقه ای استان در حال اجرا است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی گفت: تا به کنون مسیل های ضلع جنوب شهر بجنورد از جمله ارکان، پشت دانشگاه بجنورد، ملکش همچنین مسیل کال پسته را لایروبی کرده ایم.
وی افزود: برای مسیل های علی آباد، باغچق و لنگر واقع در ضلع شمال شهر بجنورد که نیاز به لایروبی ندارند باید برای عبور روان آب ها و سیلاب ها از آنها کانال گذاری انجام شود.
واسطه افزود: مطالعات این اقدام توسط شرکت آب منطقه ای انجام شده است، با این وجود، اجرای این اقدام بر عهده اداره کل راه و شهرسازی استان است.
علاوه بر این، وی خاطرنشان کرد: مسئولیت ساماندهی مسیل های داخل شهر بجنورد و جمع آوری آب های سطحی داخل این شهر نیز بر عهده شهرداری است که باید انجام شود.
افزون بر این، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی تصریح کرد: در حد فاصل پُل گلستان تا پُل معراج واقع در ضلع شمال شهر بجنورد به طول دو و نیم کیلومتر که مسیر روان آب ها و سیلاب ها از درون شهر به خارج از شهر است باید دیوار ساحلی اجرایی شود.
واسطه افزود: برای اجرای دیوار ساحلی در این مسیر دو و نیم کیلومتری از مسیل یاد شده باید 100 میلیارد تومان اعتبار تامین شود.